کد مطلب:19208 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

عبد مخلَص چه ويژگي هايي دارد؟

اگر انساني نه در محدوده وسوسه وهم و خيال بود و نه در دسترس وسوه شيطان،او عبد مخلَص است، زيرا شيطان از تجرّد وهمي برخوردار است نه از تجرد عقلي واگر كسي به مرحله تجرّد عقلي رسيد، شيطنت را به پايگاه رفيع او راهي نيست. شيطان اصلاً نمي فهمد كه انسان عاقل چه مي خواهد و چه مي كند تا از آن راه او رابفريبد. وَهم انساني كه همان عقل مقيّد است در مسير وسوسه قرار مي گيرد، ولي عقل مطلق در دسترس وسوسه واقع نمي شود، زيرا تجرّد وهم را به حريم تجرّد كامل عقلي راه نيست.

غرض آن كه سقف شيطنت و وسوسه تا مرحله خيال و توهّم است. از اين رو براي يك موجود متوهّم و متخيّل ميسور نيست كه عاقل بالفعل را گرفتار نيرنگ كند و عاقل هم بر اساس (العالي لا نظر له الي السافل) نگاهي به مادون نمي كند تا گرفتار وهم متوهم يا خيال متخيل شود.

در قرآن كريم از زبان شيطان بيان شده است كه من همگان را اغوا مي كنم مگر بندگان مخلَص تو را : (وَلَأَغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعين إِلاّ عِبادَك مِنْهُمْ الْمُخْلَصين) حجر/40؛ اين سخن به آن معنا نيست كه شيطان به آنها احترام مي گذارد و از راه حرمت نهادن به سراغ آنها نمي رود، بلكه شيطان اظهار عجز كرده است؛ يعني توان آن را ندارم كه به كوي اخلاص قدم بگذارم و مخلصي را بفريبم. خداي سبحان هم كه به شيطان فرمود: مخلصين از فريب تو مصونند، بدان معنا نيست كه تو به آنها احترام مي گذاري، بلكه به اين معناست كه تو توانايي فريب آنان را نداري.

خلاصه آن كه موجودي كه رجيم و مرجوم شده، از منطقه عقل دور است. كسي كه عاقل است مرجوم نيست، زيرا عقل رجمي ندارد. وهم و خيال است كه رجم دارد و از اين رو شيطان مرجوم است چون در حد وهم و خيال است. آنچه در حد وهم و خيال است از منطقه عقل عاقلها مرجوم است و به مقام قرب اخلاص و عقل راه ندارد، پس توان وسوسه عاقلان را نيز ندارد. زيرا آنها قلوبشان به حبّ الهي مُتيَّم است. جاي خالي در دلهايشان نيست تا آن را وسوسه نفس از درون يا شيطان از بيرون پر كند. از اين جهت كسي كه بنده مخلَص خداست، شيطنت در حريم او راه ندارد.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 7 (سيرة پيامبران(ع) در قرآن)